.jpg)
.jpg)
افزایش بهره وری، پیشگیری از فرسودگی شغلی
فرسودگی شغلی
فرسودگی شغلی یا کارزدگی را از لحاظ لغوی می توانیم تحلیل قوای روانی که گاهی با افسردگی همراه است تعریف کرد. فرسودگی شغلی نشانگان خستگی مفرط عاطفی به دنبال سالها درگیری و تعهد نسبت به کار و مردم می باشد. به عبارت دیگر فرسودگی شغلی خستگی فیزیکی، هیجانی و روانی به دنبال قرار گرفتن طولانی مدت در موقعیت کار سخت می باشد. این نشانگان حالتی است که در آن قدرت و توانایی افراد، کم و رغبت و تمایل آنها برای انجام فعالیت ها کاهش می یابد. فرسودگی شغلی پیامدی از فشار شغلی دائم و مکرر است. بدین ترتیب که شخص در محیط کارش به علت عوامل درونی و بیرونی احساس فشار می کند و این فشار پیوسته و مکرر بوده و سرانجام به احساس فرسودگی تبدیل می گردد. فرسودگی شغلی به عنوان فقدان انرژی و نشاط تعریف می شود و شخص دچار فرسودگی احساس کسالت انگیزی را نسبت به انجام رفتار شغلی نشان می دهد. شخصی که مسئولیت های هم ستیزنده و هم زمانی دارد این احساس را خواهد داشت که به چند جهت کشیده می شود، این امر به خستگی از کار و سرانجام فرسودگی شغلی خواهد انجامید.
اولین آسیب فرسودگی شغلی، رنج بردن از فرسودگی جسمی همچون سر درد، تهوع، کم خوابی و تغییراتی در عادات غذایی است. فرسودگی عاطفی همچون افسردگی، احساس درماندگی، احساس عدم کارایی در شغل خود و همچنین ایجاد نگرش های منفی نسبت به خود، شغل، سازمان و بطور کلی نسبت به زندگی، پیامدهای بعدی کارزدگی و فرسودگی شغلی می باشند. فرسودگی شغلی عامل بازدارنده ای برای ایجاد و گسترش خشنودی شغلی است.
شاخص ها و نشانه های فرسودگی شغلی:
1- شاخص های هیجانی: بی علاقه شدن نسبت به شغل خود، افسردگی، احساس درماندگی و ناتوانی، احساس مورد تأیید و تشویق قرار نگرفتن، احساس جدایی از دیگران، احساس بی تفاوتی، ملامت و بیزاری.
2- شاخص های نگرشی: بدبینی، بی اعتمادی نسبت به مدیریت سازمان و محل کار خود، گله مندی و بدگمانی.
3- شاخص های رفتاری: تخریب پذیری و پرخاشگری و کناره جویی از دیگران، کاهش توانایی برای انجام دادن وظایف شغلی، محدود شدن فعالیت های اجتماعی و افزایش مشکلات با مسئولان، رؤسا، همکاران و خانواده.
4- شاخص های روان شناختی: احساس خستگی، ابتلا به دردهای عضلانی، سر درد، اختلال در خوابیدن، اختلال گوارشی و سرماخوردگی های مکرر.
5- شاخص های سازمانی: کاهش رسیدگی به خواسته های ارباب رجوع، تنزل ابعاد اخلاقی و معنوی، افزایش تعداد موارد خلافکاری، غیبت از کار، ترک شغل، سوانح و حوادث کاری.
درمان فرسودگی شغلی:
1- روان درمانی: که سهم عمده ای در اصلاح نشانگان فرسودگی شغلی دارد. تغییر نگرش های منفی مبتلایان و دمیدن روح عزت نفس و خود ارزشمندی از نیازهای مبتلایان می باشد. برای حل مشکلات باید مهارت های زندگی و کاری را به آنها آموخت و در جهت بالا بردن توانمندی های آنان تلاش کرد. همچنین حمایت های عاطفی و روانی در بهبود آنها نقش مهمی دارد.
2- درمان های شیمیایی: داروها و مواد شیمیایی مثل ویتامین ها، آدرنالین هورمون ها و اسیدهای آمینه می تواند به رفع خستگی کمک کند. استفاده از این مواد باید تحت نظر پزشک باشد.
3- درمان های فیزیکی: که ساده ترین آن ماساژ می باشد. برای درمان گرفتگی و کوفتگی عضلات که در اثر انجام کارهای بدنی سخت ایجاد می شود ماساژ بسیار مؤثر است و می تواند با تسریع جریان خون در عضلات به دفع مواد سمی کمک کند و با عمل انعکاسی خود خستگی را کاهش دهد.
4- درمان های عصبی: در مواردی که علت خستگی و فرسودگی شغلی عصبی باشد دارو درمانی مفید خواهد بود.
گردآورنده: زهره اصفهانی-کارشناس ارشد روانشناسی
فرسودگی شغلی یا کارزدگی را از لحاظ لغوی می توانیم تحلیل قوای روانی که گاهی با افسردگی همراه است تعریف کرد. فرسودگی شغلی نشانگان خستگی مفرط عاطفی به دنبال سالها درگیری و تعهد نسبت به کار و مردم می باشد. به عبارت دیگر فرسودگی شغلی خستگی فیزیکی، هیجانی و روانی به دنبال قرار گرفتن طولانی مدت در موقعیت کار سخت می باشد. این نشانگان حالتی است که در آن قدرت و توانایی افراد، کم و رغبت و تمایل آنها برای انجام فعالیت ها کاهش می یابد. فرسودگی شغلی پیامدی از فشار شغلی دائم و مکرر است. بدین ترتیب که شخص در محیط کارش به علت عوامل درونی و بیرونی احساس فشار می کند و این فشار پیوسته و مکرر بوده و سرانجام به احساس فرسودگی تبدیل می گردد. فرسودگی شغلی به عنوان فقدان انرژی و نشاط تعریف می شود و شخص دچار فرسودگی احساس کسالت انگیزی را نسبت به انجام رفتار شغلی نشان می دهد. شخصی که مسئولیت های هم ستیزنده و هم زمانی دارد این احساس را خواهد داشت که به چند جهت کشیده می شود، این امر به خستگی از کار و سرانجام فرسودگی شغلی خواهد انجامید.
اولین آسیب فرسودگی شغلی، رنج بردن از فرسودگی جسمی همچون سر درد، تهوع، کم خوابی و تغییراتی در عادات غذایی است. فرسودگی عاطفی همچون افسردگی، احساس درماندگی، احساس عدم کارایی در شغل خود و همچنین ایجاد نگرش های منفی نسبت به خود، شغل، سازمان و بطور کلی نسبت به زندگی، پیامدهای بعدی کارزدگی و فرسودگی شغلی می باشند. فرسودگی شغلی عامل بازدارنده ای برای ایجاد و گسترش خشنودی شغلی است.
شاخص ها و نشانه های فرسودگی شغلی:
1- شاخص های هیجانی: بی علاقه شدن نسبت به شغل خود، افسردگی، احساس درماندگی و ناتوانی، احساس مورد تأیید و تشویق قرار نگرفتن، احساس جدایی از دیگران، احساس بی تفاوتی، ملامت و بیزاری.
2- شاخص های نگرشی: بدبینی، بی اعتمادی نسبت به مدیریت سازمان و محل کار خود، گله مندی و بدگمانی.
3- شاخص های رفتاری: تخریب پذیری و پرخاشگری و کناره جویی از دیگران، کاهش توانایی برای انجام دادن وظایف شغلی، محدود شدن فعالیت های اجتماعی و افزایش مشکلات با مسئولان، رؤسا، همکاران و خانواده.
4- شاخص های روان شناختی: احساس خستگی، ابتلا به دردهای عضلانی، سر درد، اختلال در خوابیدن، اختلال گوارشی و سرماخوردگی های مکرر.
5- شاخص های سازمانی: کاهش رسیدگی به خواسته های ارباب رجوع، تنزل ابعاد اخلاقی و معنوی، افزایش تعداد موارد خلافکاری، غیبت از کار، ترک شغل، سوانح و حوادث کاری.
درمان فرسودگی شغلی:
1- روان درمانی: که سهم عمده ای در اصلاح نشانگان فرسودگی شغلی دارد. تغییر نگرش های منفی مبتلایان و دمیدن روح عزت نفس و خود ارزشمندی از نیازهای مبتلایان می باشد. برای حل مشکلات باید مهارت های زندگی و کاری را به آنها آموخت و در جهت بالا بردن توانمندی های آنان تلاش کرد. همچنین حمایت های عاطفی و روانی در بهبود آنها نقش مهمی دارد.
2- درمان های شیمیایی: داروها و مواد شیمیایی مثل ویتامین ها، آدرنالین هورمون ها و اسیدهای آمینه می تواند به رفع خستگی کمک کند. استفاده از این مواد باید تحت نظر پزشک باشد.
3- درمان های فیزیکی: که ساده ترین آن ماساژ می باشد. برای درمان گرفتگی و کوفتگی عضلات که در اثر انجام کارهای بدنی سخت ایجاد می شود ماساژ بسیار مؤثر است و می تواند با تسریع جریان خون در عضلات به دفع مواد سمی کمک کند و با عمل انعکاسی خود خستگی را کاهش دهد.
4- درمان های عصبی: در مواردی که علت خستگی و فرسودگی شغلی عصبی باشد دارو درمانی مفید خواهد بود.
گردآورنده: زهره اصفهانی-کارشناس ارشد روانشناسی