.jpg)
.jpg)
شناسایی و کاهش استرس های شغلی
زندگی سرشار از مطالبات، ضرب‌العجل‌ها و شتاب در کار‌ها است و این لزوما چیز بدی نیست. اما وقتی شخصی دائما در وضعیت اضطراری قرار می‌گیرد، سلامت فکری و جسمی او به خطر می‌افتد. درست است که برخی استرس‌ها در محیط کار طبیعی هستند، اما استرس اضافی می‌تواند مانع بهره‌وری شود و بر سلامت جسمی و روحی افراد اثر بگذارد. توانایی شما برای مقابله با این استرس به معنی فرق بین موفقیت و شکست در کار است. شما نمی‌توانید در محیط کار هر چیزی را تحت کنترل خود درآورید، اما این واقعیت بدین معنا نیست که در شرایط سخت قدرت انجام هیچ کاری را ندارید. یافتن روش‌هایی برای مدیریت استرس محیط کاری نیازمند ایجاد تغییرات بزرگ نیست، بلکه باید بر چیزهایی که تحت کنترل شما هستند متمرکز شوید.
باید بدانید احساسات شما مسری هستند و استرس می‌تواند بر کیفیت تعاملات شما با دیگران اثر بگذارد. هر چقدر بهتر بتوانید استرس خودتان را مدیریت کنید، تاثیر مثبت‌تری بر اطرافیان خواهید داشت و نیز استرس دیگران هم کمتر اثر منفی روی شما می‌گذارد.
استرس شغلی
استرس شغلی را می توان روی هم جمع شدن عامل های استرس زا و آن گونه وضعیت های مرتبط با شغل دانست که بیشتر افراد نسبت به استرس زا بودن آن اتفاق نظر دارند. برای نمونه، یکی از وضعیت های پر استرس و مرتبط با شغل این است که از یک سو کارگر یا کارمند در معرض خواستها یا فشارهای زیاد در محیط کار قرار بگیرد، و از سوی دیگر برای برآوردن این خواستها وقت محدودی در اختیار داشته باشد. و طبیعی است که چون نمی تواند از پس انجام آنها برآید با ایرادگیریهای پی در پی سرپرستان روبرو می شود. به بیان دیگر استرس ناشی از شغل، استرسی است که فرد معینی بر سر شغل معینی دستخوش آن می شود. در این تعریف چند نکته نهفته است: شخص شاغل تا چه اندازه از تجربه برخوردار است (کارآزموده است یا تازه کار)، میزان قدرت و ضعف او در مقابله با شرایط موجود چقدر است و چه نوع شخصیتی از خود در محیط کار نشان می دهد. این تعریف ها هر یک در نوع خود مناسب است، زیرا یکی به جنبه های معینی از محیط کار تأکید دارد، و دیگری به ویژگی ها و جنبه های معینی از شخصیت فرد توجه می کند.
یک تعریف کلی از استرس شغلی چنین است: کنش متقابل بین شرایط کار و ویژگی های فردی شاغل به گونه ای است که خواستهای محیط کار و در نتیجه فشارهای مرتبط با آن بیش از آن است که فرد بتواند از عهده آنها برآید. این تعریف به بافت روابط فرد با محیط نظر دارد و این امکان را فراهم می کند تا بتوانیم سهم هر یک از ویژگی های فردی شاغل، شرایط کار و تأثیر متقابل آنها را در استرس شغلی بررسی کنیم.
نشانه های استرس شغلی:
1. نشانه های روانی 2. نشانه های جسمانی 3. نشانه های رفتاری
1. نشانه های روانی:
نشانه های روانی آن دسته از مشکلهای عاطفی و شناختی هستند که بر اثر ناراحتی های ناشی از استرس شغلی بروز می کنند. نارضایتی از شغل یکی از رایجترین پیامدهای استرس شغلی است. شخصی که از شغل خود ناراضی است ، با بی میلی و با تأخیر به سرکار خود می آید و برای آنکه کارش را به خوبی انجام دهد دلیل چندانی نمی بیند. دیگر نشانه های روانی عبارتند از : افسردگی، اضطراب، ملالت، احساس ناکامی، انزوا و بیزاری. بعضی از این نشانه ها به خودی خود مشکل هایی هستند و تا جایی که ممکن است موجب وخیمتر شدن استرس شغلی می شوند. مثلاً کارگری که روز به روز احساس ناکامی و ناخرسندی بیشتری از شرایط شغلی اش می کند، ممکن است افسرده سر در گریبان شود و در نتیجه توان او برای مقابله با مشکلهای شغلی باز هم کمتر می شود و امکان بهبود بخشیدن به شرایط کار و گسترش دیدگاه فکری خود را از دست می دهد.
2. نشانه های جسمانی:
نشانه های جسمانی را مشکل تر می توان تشخیص داد، زیرا در حالیکه شرایط کاری معینی با بیماریها و ناراحتی های جسمانی معینی همراه هستند، اما دشوار می توان فهمید که این ناخوشی ها تا چه اندازه صرفاً معلول شغل و چه اندازه نتیجه دیگر جنبه های زندگی شخص هستند. مثلاً کارگری که در مواقع معینی دچار سر درد می شود، ممکن است خود او کارش را موجب استرسی بداند که منجر به سر درد او شده است، اما چه بسا که ناراحتی های خانوادگی او نیز به همان اندازه در این سر دردها دخیل باشند، هر چند که قضیه به این جا هم ختم نمی شود. با این حال شواهد و مدارک پژوهشی نشان داده اند که همواره رابطه ای بین استرس شغلی و نشانه ها و بیماری های جسمانی معینی وجود دارد.
یکی از عمومی ترین نشانه های بیماری جسمانی مرتبط با استرس شغلی بیماری های قلبی ـ عروقی است. همین طور ثابت شده است که ناراحتی های معده ای ـ روده ای مثل زخمهای دستگاه گوارش، و استرس شغلی با هم رابطه دارند. از دیگر بیماری های جسمانی که ممکن است نتیجه استرس های شغلی پیاپی باشند، انواع حساسیت ها (آلرژی ها) و بیماریهای پوستی، اختلال در خواب، سر درد و ناراحتی های تنفسی را می توان نام برد.
نشانه های رفتاری:
نشانه های رفتاری به دو دسته تقسیم می شوند:
دسته اول: نشانه هایی هستند که می توان گفت به طور مستقیم متوجه خود فرد شاغل است. این دسته شامل رفتارهایی است مثل خودداری از کارکردن، مصرف روز افزون مشروبات الکلی و دارو، پرخوری یا بی اشتهایی، رفتارهای ستیزه جویانه در برابر همکاران یا اعضای خانواده، و به طور کلی مشکل های میان فردی.
دسته دوم: از نشانه های رفتاری پیامدش به سازمان یا تشکیلات اداری بر می گردد، از جمله غیبت از کار، رها کردن شغل، افزایش حادثه های ناشی از کار و فقدان بهره وری.
به طور خلاصه، استرس شغلی را می توان با توجه به نشانه هایی که در فرد ظاهر می شوند، مانند زخم معده، خلق و خوی افسرده یا دشمنی و عنادورزی مشاهده کرد. در همین حال، چنین استرسی را می توان با ملاحظه عملکرد فرد در محیط کار، مانند غیبت از کار یا از دست دادن بهره وری تشخیص داد. از اولین و مهمترین اقداماتی که می توانید انجام دهید دریافت کمک حرفه ای از مشاور یا روانشناس می باشد.
گردآورنده: زهره اصفهانی- کارشناس ارشد روانشناسی
باید بدانید احساسات شما مسری هستند و استرس می‌تواند بر کیفیت تعاملات شما با دیگران اثر بگذارد. هر چقدر بهتر بتوانید استرس خودتان را مدیریت کنید، تاثیر مثبت‌تری بر اطرافیان خواهید داشت و نیز استرس دیگران هم کمتر اثر منفی روی شما می‌گذارد.
استرس شغلی
استرس شغلی را می توان روی هم جمع شدن عامل های استرس زا و آن گونه وضعیت های مرتبط با شغل دانست که بیشتر افراد نسبت به استرس زا بودن آن اتفاق نظر دارند. برای نمونه، یکی از وضعیت های پر استرس و مرتبط با شغل این است که از یک سو کارگر یا کارمند در معرض خواستها یا فشارهای زیاد در محیط کار قرار بگیرد، و از سوی دیگر برای برآوردن این خواستها وقت محدودی در اختیار داشته باشد. و طبیعی است که چون نمی تواند از پس انجام آنها برآید با ایرادگیریهای پی در پی سرپرستان روبرو می شود. به بیان دیگر استرس ناشی از شغل، استرسی است که فرد معینی بر سر شغل معینی دستخوش آن می شود. در این تعریف چند نکته نهفته است: شخص شاغل تا چه اندازه از تجربه برخوردار است (کارآزموده است یا تازه کار)، میزان قدرت و ضعف او در مقابله با شرایط موجود چقدر است و چه نوع شخصیتی از خود در محیط کار نشان می دهد. این تعریف ها هر یک در نوع خود مناسب است، زیرا یکی به جنبه های معینی از محیط کار تأکید دارد، و دیگری به ویژگی ها و جنبه های معینی از شخصیت فرد توجه می کند.
یک تعریف کلی از استرس شغلی چنین است: کنش متقابل بین شرایط کار و ویژگی های فردی شاغل به گونه ای است که خواستهای محیط کار و در نتیجه فشارهای مرتبط با آن بیش از آن است که فرد بتواند از عهده آنها برآید. این تعریف به بافت روابط فرد با محیط نظر دارد و این امکان را فراهم می کند تا بتوانیم سهم هر یک از ویژگی های فردی شاغل، شرایط کار و تأثیر متقابل آنها را در استرس شغلی بررسی کنیم.
نشانه های استرس شغلی:
1. نشانه های روانی 2. نشانه های جسمانی 3. نشانه های رفتاری
1. نشانه های روانی:
نشانه های روانی آن دسته از مشکلهای عاطفی و شناختی هستند که بر اثر ناراحتی های ناشی از استرس شغلی بروز می کنند. نارضایتی از شغل یکی از رایجترین پیامدهای استرس شغلی است. شخصی که از شغل خود ناراضی است ، با بی میلی و با تأخیر به سرکار خود می آید و برای آنکه کارش را به خوبی انجام دهد دلیل چندانی نمی بیند. دیگر نشانه های روانی عبارتند از : افسردگی، اضطراب، ملالت، احساس ناکامی، انزوا و بیزاری. بعضی از این نشانه ها به خودی خود مشکل هایی هستند و تا جایی که ممکن است موجب وخیمتر شدن استرس شغلی می شوند. مثلاً کارگری که روز به روز احساس ناکامی و ناخرسندی بیشتری از شرایط شغلی اش می کند، ممکن است افسرده سر در گریبان شود و در نتیجه توان او برای مقابله با مشکلهای شغلی باز هم کمتر می شود و امکان بهبود بخشیدن به شرایط کار و گسترش دیدگاه فکری خود را از دست می دهد.
2. نشانه های جسمانی:
نشانه های جسمانی را مشکل تر می توان تشخیص داد، زیرا در حالیکه شرایط کاری معینی با بیماریها و ناراحتی های جسمانی معینی همراه هستند، اما دشوار می توان فهمید که این ناخوشی ها تا چه اندازه صرفاً معلول شغل و چه اندازه نتیجه دیگر جنبه های زندگی شخص هستند. مثلاً کارگری که در مواقع معینی دچار سر درد می شود، ممکن است خود او کارش را موجب استرسی بداند که منجر به سر درد او شده است، اما چه بسا که ناراحتی های خانوادگی او نیز به همان اندازه در این سر دردها دخیل باشند، هر چند که قضیه به این جا هم ختم نمی شود. با این حال شواهد و مدارک پژوهشی نشان داده اند که همواره رابطه ای بین استرس شغلی و نشانه ها و بیماری های جسمانی معینی وجود دارد.
یکی از عمومی ترین نشانه های بیماری جسمانی مرتبط با استرس شغلی بیماری های قلبی ـ عروقی است. همین طور ثابت شده است که ناراحتی های معده ای ـ روده ای مثل زخمهای دستگاه گوارش، و استرس شغلی با هم رابطه دارند. از دیگر بیماری های جسمانی که ممکن است نتیجه استرس های شغلی پیاپی باشند، انواع حساسیت ها (آلرژی ها) و بیماریهای پوستی، اختلال در خواب، سر درد و ناراحتی های تنفسی را می توان نام برد.
نشانه های رفتاری:
نشانه های رفتاری به دو دسته تقسیم می شوند:
دسته اول: نشانه هایی هستند که می توان گفت به طور مستقیم متوجه خود فرد شاغل است. این دسته شامل رفتارهایی است مثل خودداری از کارکردن، مصرف روز افزون مشروبات الکلی و دارو، پرخوری یا بی اشتهایی، رفتارهای ستیزه جویانه در برابر همکاران یا اعضای خانواده، و به طور کلی مشکل های میان فردی.
دسته دوم: از نشانه های رفتاری پیامدش به سازمان یا تشکیلات اداری بر می گردد، از جمله غیبت از کار، رها کردن شغل، افزایش حادثه های ناشی از کار و فقدان بهره وری.
به طور خلاصه، استرس شغلی را می توان با توجه به نشانه هایی که در فرد ظاهر می شوند، مانند زخم معده، خلق و خوی افسرده یا دشمنی و عنادورزی مشاهده کرد. در همین حال، چنین استرسی را می توان با ملاحظه عملکرد فرد در محیط کار، مانند غیبت از کار یا از دست دادن بهره وری تشخیص داد. از اولین و مهمترین اقداماتی که می توانید انجام دهید دریافت کمک حرفه ای از مشاور یا روانشناس می باشد.
گردآورنده: زهره اصفهانی- کارشناس ارشد روانشناسی