دوقطبی
اختلالات دوقطبی
در اختلالات دوقطبی خلق فرد به طور مستمر و غیرعادی خیلی خوب است یا بدون تناسب و بیجا از حالت خیلی خوب به حالت خیلی بد و افسرده تغییر می کند. علایم این اختلال در سه دسته قرار می گیرد:دسته اول: علایم افسردگی عمده
( به قسمت افسردگی عمده مراجعه فرمایید.)
دسته دوم: علایم مانیا
در دوره حداقل 1 هفته ای فرد به طور غیر عادی احساس سرخوشی و خوشحالی می کند، به شدت تحریک پذیر و زودرنج است،عزت نفس فرد بیش از حد زیاد می شود، فرد به تعاملات میان فردی و تعاملات جنسی علاقه بی حد و حصر نشان می دهد یا دوست دارد در هر کاری و هر پروژه ای بدون داشتن اطلاعات شرکت کند. این حالت دوستانه، معاشرت جویی در فرد با با حالت همیشگی او تفاوت دارد به این معنا که فرد ذاتا چنین شخصیتی ندارد و اینها رفتارهای معمولی او نیستند. مثلا یک فرد معمولا خجالتی ممکن است در یک مکان عمومی با غریبه ها وارد گفتگوی طولانی شود و درباره خصوصی ترین مسائل خود صحبت کند افکار با سرعت زیاد از ذهنش عبور می کند و نمی تواند آنها را به زبان بیاورد. حواسش به آسانی پرت می شود و نیازش به خواب کم می شود.
دسته سوم: علایم هیپومانیا
علایم هایپومانیا هم مانند مانیا به صورت ناگهان شروع می شود و فرد به مدت 4 روز پشت سر هم در اکثر اوقات به شیوه ای غیر عادی و مستمر روحیه بسیار خوبی دارد، خوش اخلاق و معاشرتی، زودرنج و تحریک پذیر است. عزت نفس زیاد شده و حالات خودبزرگ بینی دارد. پرحرف تر و خوش صحبت تر از حد معمول است. از این شاخه به اون شاخه می پرد و نمی تواند افکار خود را به زبان بیاورد. در حد افراط به فعالیت هایی اجتماعی، جنسی که پیامد ناراحت کننده دارد می پردازند. و عملکرد فرد تغییر واضحی نسبت به عملکرد طبیعی دارد.
انواع اختلال دوقطبی
اختلال دوقطبی نوع 1
زمانی اختلال دو قطبی نوع 1 تشخیص داده می شود که فرد یک دوره علایم مانیا را به تنهایی تجربه کرده باشد. علایم هیپومانیا و افسردگی عمده ممکن است قبل از مانیا یا بعد از آن ظاهر شود.
اختلال دوقطبی نوع 2
زمانی اختلال دو قطبی نوع 2 تشخیص داده می شود که حداقل یک دوره هیپومانیا و یک دوره افسردگی عمده را فرد تجربه کرده باشد.
اختلال سیکلوتایمی
فرد به مدت حداقل 2 سال دوره های متعدد از علایم هیپومانیا داشته است که معیارهای لازم برای دوره هیپومانیا را ندارد و دوره های متعدد از علایم افسردگی داشته است که معیارهای لازم برای دوره افسردگی عمده را ندارد. و این علایم باعث شده باشد که در عملکرد اجتماعی فرد اختلال و نا به سامانی شدیدی به وجود آید.
اختلال خلقی ناشی از مصرف مواد/ دارو
مصرف ماده یکی از علل رایج اختلالات خلقی است. مسمومیت با کوکائین یا آمفتامین می تواند باعث آغاز علایم مانیا شود که همراه با آشفتگی بارز و دایمی در خلق مثل خلق بسیار شاد یا تحریک پذیر می باشد.
ترک مصرف کوکائین، آمفتامین، الکل یا باربیتورات ها می تواند منجر به افسردگی شود. همراه با آشفتگی خلقی بارز و دایم که مشخصه اصلی آن خلق افسرده یا کاهش علاقه در تقریبا همه فعالیت ها می باشد. مصرف نابجا و سومصرف الکل و مواد مخدر هم نیز می تواند منجر به افسردگی شود. آشفتگی خلقی ایجاد شده باعث رنج شخصی یا نقص در عملکرد اجتماعی، شغلی و سایر زمینه های مهم زندگی می شود.
اختلال خلقی ناشی از یک عارضه پزشکی
بسیاری از عارضه های پزشکی می توانند علایم افسردگی یا دوقطبی ایجاد کنند و به هنگام ارزیابی یک اختلال دوقطبی همیشه باید احتمال حضور علل فیزیکی را در نظر گرفت.
گردآورنده: افسانه امیری- کارشناس ارشد روانشناسی بالینی